Mae ARFOR yn fenter ar y cyd gan Gynghorau Sir Gâr, Ceredigion, Gwynedd ac Ynys Môn sy'n edrych i ddefnyddio mentergarwch a datblygu'r economi i gefnogi cadarnleoedd y Gymraeg a, thrwy hynny, cynnal yr iaith.
Ar 10 Hydref 2022, cadarnhaodd Llywodraeth Cymru a Phlaid Cymru y bydd £11 miliwn pellach yn cael ei ddarparu ar gyfer ail wedd ARFOR hyd at diwedd Mawrth 2025.
Bydd y rhaglen yn parhau i weithredu ar draws Ynys Môn, Gwynedd, Ceredigion a Sir Gâr, er mwyn:
Cefnogi'r cymunedau sy'n gadarnleoedd y Gymraeg i ffynnu drwy ymyraethau economaidd fydd hefyd yn cyfrannu at gynyddu cyfleoedd i weld a defnyddio'r Gymraeg yn ddyddiol.
Bydd gwybodaeth ynglŷn â gweithgaredd ail wedd ARFOR yn dilyn maes o law; yn y cyfamser, gellir darllen cyhoeddiad Llywodraeth Cymru a Phlaid Cymru.
Yn 2019, yn dilyn cytundeb cyllidebol rhwng Llywodraeth Cymru a Phlaid Cymru, darparwyd £2 miliwn i Gynghorau Sir Gâr, Ceredigion, Gwynedd ac Ynys Môn i dreialu dulliau arloesol o gefnogi'r economi yng nghadarnleoedd y Gymraeg hyd at Mawrth 2021.
Roedd y gweithgaredd yn cynnwys:
Ymhlith canlyniadau gwedd gyntaf y Rhaglen dyma:
Mae mwy o wybodaeth am y gweithgaredd a'r canlyniadau ar gael o:
Crynodeb Gweithredol Gwerthusiad o'r Rhaglen ARFOR - Wavehill Cyf., Hydref 2021
Gwerthuso, Casgliadau ac Argymhellion Rhaglen ARFOR - Wavehill Cyf., Hydref 2021
Adroddiad Interim: llunio strategaeth datblygu ar gyfer y dyfodol - Wavehill Cyf., Chwefror 2021
Un o brosiectau Rhaglen Arfor yw Llwyddo'n Lleol 2050. Gydag allfudo teuluoedd a phobl ifanc yn cael ei gydnabod fel un o'r prif resymau am ddirywiad yn nifer y siaradwyr Cymraeg yn y cadarnleoedd, nod Llwyddo'n Lleol 2050 yw darbwyllo pobl ifanc a theuluoedd ifanc sydd mewn peryg o adael neu sydd eisoes wedi ymadael bod modd cael dyfodol disglair, gyda swydd dda o fewn maes cyffrous, yn eu cymuned gynhenid.
Am fwy o wybodaeth ewch i Llwyddo'n Lleol 2050
Hoffech chi wybod mwy am Gronfa Her ARFOR?
Uchelgais Cronfa Her rhaglen ARFOR fydd i archwilio datrysiadau sydd yn cryfhau'r berthynas rhwng iaith ac economi, a rydym yn chwilio am gynlluniau sy'n cynnig profi'r canlynol;
Bydd Cronfa Her ARFOR ar agor i geisiadau cydweithredol rhwng unrhyw unigolion, sefydliadau, grwpiau cymunedol neu busnesau sy'n barod i ddangos datrysiad arloesol i her sy'n bodoli yn eu cymuned leol.
Mae Rhaglen ARFOR wedi comisiynu y cwmni ymchwil cymdeithasol ac economaidd, Wavehill, i baratoi y gwaith Monitro, Gwerthuso a Dysgu am ARFOR 2.
Mae'r elfen monitro a gwerthuso yn rhan allweddol o'r rhaglen:
Mae dysgu a lledaenu'r dysgu yn elfennau allweddol pellach gyda'r rhaglen yn ceisio dysgu mwy am y cysylltedd rhwng yr Economi ac Iaith. Mae Arsyllfa_Rural Observatory (mein drafod wledig sy'n edrych ar y materion sy'n wynebu cefn gwlad Cymru, yr economi wledig a'r cymunedau sy'n ei ffurfio) yn gweithredu fel y prif lwyfan ar gyfer rhannu'r dysgu. Mae erthyglau, blogiau ac eitemau ymchwil allweddol o wefan Arsyllfa i'w gweld yma: https://www.arsyllfa.cymru/cy/category/arfor-cy/
Yn targedu mentrau masnachol, cymdeithasol, chydweithredol a cymunedol sydd yn anelu at gadw a chynyddu cyfoeth yn lleol mewn ardaloedd sy'n cael eu hystyried yn gadarnleoedd y Gymraeg, sef Ynys Môn, Gwynedd, Ceredigion a Sir Gaerfyrddin (rhanbarth ARFOR).
Mae'r gronfa yn cael ei weinyddu gan y Cynghorau Sir.
Beth sydd ar gael:
Mae'r Gronfa am gefnogi prosiectau sy'n:
Mae na ofyniad i ymgeiswyr gwblhau asesiad Iaith sy'n cael ei gynnal gan Comisiynydd y Iaith fel rhan o'r proses ag ymrwymo i weithio gyda'r Comisiynydd y Iaith i gael cydnabyddiaeth Cynnig Cymraeg erbyn Rhagfyr 2024.
Am mwy o wybodaeth a'r proses ceisio yn eich ardal chi ewch i (plîs nodwch dydi'r dogfennau dim ond ar gael i lawrlwytho ar hyn o bryd):
Canllaw Cymunedau Mentrus (PDF)